Seroloji ve İmmünoloji Testleri Nelerdir ? Neden yapılır ?
Seroloji ve İmmünoloji Testlerinin önemi .
Seroloji ve immünoloji testleri, bağışıklık sisteminin durumu, enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar, alerjiler ve diğer immünolojik durumları değerlendirmek için kullanılan laboratuvar testleridir. Seroloji, özellikle kan serumunda antikorların veya antijenlerin tespitine odaklanırken, immünoloji daha geniş bir bağışıklık sistemi analizini kapsar. Aşağıda bu testlerin türleri, neler ölçtükleri ve neden yapıldıkları açıklanmıştır:
*Seroloji Testleri*
Seroloji testleri, serumda antikorlar, antijenler veya diğer immünolojik belirteçleri tespit eder. Genellikle enfeksiyon hastalıklarının tanısında kullanılır.
1. *Antikor Testleri (IgG, IgM, IgA)*
- *Neler Ölçülür?* Spesifik bir patojene (virüs, bakteri, parazit) karşı üretilen antikorların varlığı veya miktarı.
- *Neden Yapılır?*
- Enfeksiyonların (ör. Hepatit, HIV, kızamık, COVID-19) akut veya geçirilmiş olduğunu belirlemek.
- Aşı sonrası bağışıklık yanıtını değerlendirmek.
- Örnek: Anti-HBs (Hepatit B bağışıklığı), Anti-SARS-CoV-2 IgG (COVID-19 geçirmişlik).
2. *Antijen Testleri*
- *Neler Ölçülür?* Patojenin doğrudan varlığını (ör. virüs veya bakteri proteinleri).
- *Neden Yapılır?*
- Aktif enfeksiyonu hızlıca tespit etmek.
- Örnek: COVID-19 antijen testi, Streptokok antijen testi (boğaz enfeksiyonu).
3. *Enfeksiyöz Hastalıklara Özgü Serolojik Testler*
- *Örnekler:*
- *ASO (Anti-streptolizin O):* Streptokok enfeksiyonu sonrası komplikasyonları (romatizmal ateş) değerlendirmek.
- *VDRL/RPR:* Sifiliz tanısı.
- *Toxoplasma IgM/IgG:* Toxoplasma enfeksiyonu taraması.
- *CMV, EBV Testleri:* Sitomegalovirüs veya Epstein-Barr virüsü enfeksiyonlarını tespit etmek.
- *Neden Yapılır?* Enfeksiyonun varlığını, evresini veya geçmişte geçirilip geçirilmediğini belirlemek.
4. *Kompleman Testleri (C3, C4)*
- *Neler Ölçülür?* Kompleman proteinlerinin seviyeleri.
- *Neden Yapılır?* Otoimmün hastalıklar (ör. SLE), kronik enfeksiyonlar veya immün yetmezliklerin değerlendirilmesi.
---
*İmmünoloji Testleri*
İmmünoloji testleri, bağışıklık sisteminin genel işlevselliğini, otoimmün hastalıkları, alerjileri veya immün yetmezlikleri değerlendirir.
1. *Otoantikor Testleri*
- *Neler Ölçülür?* Vücudun kendi dokularına karşı ürettiği antikorlar.
- *Örnekler:*
- *ANA (Anti-nükleer antikor):* Sistemik lupus eritematozus (SLE) ve diğer otoimmün hastalıklar.
- *Anti-dsDNA:* SLE tanısında spesifik.
- *Romatoid Faktör (RF) ve Anti-CCP:* Romatoid artrit tanısı.
- *Anti-TPO, Anti-Tg:* Tiroid otoimmün hastalıkları (Hashimoto tiroiditi).
- *Neden Yapılır?* Otoimmün hastalıkların tanısı ve takibi.
2. *İmmünoglobulin Seviyeleri (IgG, IgM, IgA, IgE)*
- *Neler Ölçülür?* Farklı immünoglobulin sınıflarının miktarı.
- *Neden Yapılır?*
- İmmün yetmezlik (ör. hipogammaglobulinemi) veya kronik enfeksiyonları değerlendirmek.
- Alerji (yüksek IgE) veya kronik karaciğer hastalığı gibi durumları araştırmak.
3. *Alerji Testleri*
- *Neler Ölçülür?* Spesifik alerjenlere karşı IgE antikorları veya cilt testi reaksiyonları.
- *Neden Yapılır?* Alerjik rinit, astım, gıda alerjileri veya ilaç alerjilerinin nedenini belirlemek (ör. RAST testi, prick testi).
4. *HLA (İnsan Lökosit Antijeni) Tiplendirmesi*
- *Neler Ölçülür?* Genetik bağışıklık belirteçleri.
- *Neden Yapılır?*
- Organ nakli uyumluluğunu değerlendirmek.
- Otoimmün hastalıklarla ilişkili genetik yatkınlığı (ör. HLA-B27 ve ankilozan spondilit) araştırmak.
5. *Lenfosit Alt Grupları (CD4, CD8)*
- *Neler Ölçülür?* T-hücreleri, B-hücreleri ve NK hücrelerinin sayıları ve oranları.
- *Neden Yapılır?*
- HIV/AIDS gibi immün yetmezlik durumlarının takibi.
- Lösemi, lenfoma veya immün sistem bozukluklarının değerlendirilmesi.
6. *Sitokin ve İnflamatuar Belirteçler*
- *Neler Ölçülür?* IL-6, TNF-alfa gibi inflamatuar moleküller.
- *Neden Yapılır?* Kronik inflamatuar hastalıklar, sepsisin şiddeti veya immün yanıtın değerlendirilmesi.
---
*Seroloji ve İmmünoloji Testleri Neden Yapılır?*
- *Enfeksiyon Tanısı ve Takibi:* Virüs, bakteri, parazit veya mantar enfeksiyonlarının varlığını, evresini veya bağışıklık durumunu belirlemek.
- *Otoimmün Hastalıkların Tanısı:* Lupus, romatoid artrit, tiroidit gibi hastalıkların teşhisi ve tedaviye yanıtın izlenmesi.
- *Alerji Tespiti:* Alerjik reaksiyonların nedenlerini bulmak ve tedavi planlamak.
- *İmmün Yetmezlik Değerlendirmesi:* Bağışıklık sistemi zayıflığı veya aşırı aktivitesinin nedenlerini araştırmak.
- *Nakil ve Genetik Uyumluluk:* Organ veya kemik iliği nakli öncesi uyumluluğu değerlendirmek.
- *Kanser ve Hematolojik Hastalıklar:* Lösemi, lenfoma veya miyelom gibi hastalıkların tanısı ve takibi.
---
*Ne Zaman İstenir?*
- Ateş, yorgunluk, eklem ağrısı, deri döküntüleri gibi açıklanamayan semptomlar.
- Kronik veya tekrarlayan enfeksiyonlar.
- Alerjik reaksiyonlar veya anafilaksi öyküsü.
- Otoimmün hastalık şüphesi (ör. aile öyküsü, semptomlar).
- Organ nakli veya immün tedavi planlaması.
- HIV, hepatit gibi enfeksiyonların taranması veya takibi.
---
*Önemli Notlar*
- Test sonuçları, hasta öyküsü, fizik muayene ve diğer laboratuvar bulgularıyla birlikte değerlendirilmelidir.
- Bazı testler (ör. antikor testleri) enfeksiyonun zamanlamasına bağlı olarak farklı sonuçlar verebilir (akut vs. geçirilmiş enfeksiyon).
- Spesifik bir test veya durum hakkında daha fazla bilgi isterseniz, bizimle iletişime geçebilirsiniz !
